Αοράτως πάντα παρούσα στη ζωή των παιδιών
Την δεύτερη Κυριακή του Μάη γιορτάζουν οι μητέρες. Και υπάρχει ισχυρό έθιμο να τηρείται η γιορτή. Τα παιδιά, ανεξαρτήτως ηλικίας, υποκινούνται σε εκδηλώσεις αγάπης προς ένα πρόσωπο με αξία, αφού η μητέρα αποτελεί “εργαλείο” λειτουργίας της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής. Τα δώρα, κυρίως λουλούδια, έχουν και αυτά την τιμητική τους την ημέρα αυτή και όλες οι μητέρες τα περιμένουν, έστω και αν δεν το ομολογούν. Αυτονόητο, ανθρώπινο καθήκον, αφού “μάνα δεν βρίσκεται λέξη καμία να χει στον ήχο της τόση αρμονία”, κατά τον ποιητή. Την σημαντική γιορτή της μητέρας επινόησε μια άγαμη και άτεκνη Αμερικανίδα, η Anna Marie Jarvis (1864-1948) από το Grafton της Virginia. Ήθελε με αυτό τον τρόπο να ρυθμίσει ένα προσωπικό χρέος τιμής προς την μητέρα της, η οποία πρωτοστάτησε στη διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών ιατρικής φροντίδας για παιδιά και μητέρες. Υπάρχει και η γιορτή του πατέρα (τρίτη Κυριακή του Ιουνίου), αλλά θεωρείται κάπως υποδεέστερη, δεν έχει το βάρος που έχει η γιορτή της μητέρας.
Γιατί τα αισθήματα τιμής προς τη μάνα έχουν προτεραιότητα έναντι εκείνων προς τον πατέρα; Ο πιθανότερος λόγος είναι η πολυετής κυριαρχία των ανδρών, οι οποίοι είχαν δυνατότητες και ελευθερίες που δεν είχαν οι γυναίκες. Οι άνδρες πήγαιναν στην ταβέρνα, στο καφενείο, στο γήπεδο, ασχολούνταν με τα κοινά (όχι με τα παιδιά), σπούδαζαν, ενώ οι γυναίκες είχαν αποκλεισθεί από όλα αυτά, δεν είχαν ανάλογα δικαιώματα, δεν συμμετείχαν στις αποφάσεις της κοινωνίας. Kinder, Kirche, Küche (παιδιά, εκκλησία, κουζίνα) ήταν το τρίπτυχο πλαίσιο στο οποίο οι γυναίκες στη Γερμανία μετά τον πόλεμο καλούνταν να εκπληρώσουν τον ρόλο τους. Και στην Ελλάδα μέχρι πρόσφατα η Ελληνίδα μητέρα το μόνο για το οποίο αποφάσιζε ήταν η αναγκαία δόση αλατοπίπερου στο φαγητό και η σειρά με την οποία τα παιδιά θα έκαναν μπάνιο στη λεκάνη. Η διαχείριση των οικονομικών βρισκόταν στα χέρια του άνδρα και σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονταν μόνο από αυτόν. Δημιουργήθηκαν έτσι στη συνείδηση των ανθρώπων στρώματα αλληλεγγύης και συμπάθειας προς τη μάνα, η οποία ενώ πρόσφερε πολλά, δεν εισέπραττε την οφειλόμενη σε αυτή τιμή και παραδοχή.
Στα νεώτερα χρόνια σημειώθηκαν εξελίξεις, ενώ εκδηλώθηκε και γυναικεία “ανταρσία” από την οποία προέκυψε στην Ευρώπη και αλλού ένα ισχυρό γυναικείο κίνημα για χειραφέτηση της γυναίκας. Η γυναίκα μπορούσε πλέον να σπουδάζει, να ασκεί επάγγελμα, να ψηφίζει, ασχολήθηκε με την πολιτική, συμμετέχει στις εξελίξεις, απολαμβάνει χαρές που είχε στερηθεί. “Η κοιλιά μου μού ανήκει” ήταν ένα ισχυρό σύνθημα που έτρεχε στην Κ. Ευρώπη την δεκαετία το ‘60 από γυναικείες οργανώσεις που διεκδικούσαν δικαίωμα για διακοπή της κύησης.
Τα τελευταία χρόνια η θέση της γυναίκας-μητέρας άλλαξε άρδην προς το καλύτερο. Μόνο ένα πράγμα δεν θα αλλάξει ποτέ: η βεβαιότητα ότι η μάνα και όταν φεύγει από τη ζωή, μυστικά και αοράτως είναι ωσεί παρούσα στη ζωή των παιδιών της, πρόθυμη να παρέμβει ταχύτατα και με τον δικό της μοναδικό τρόπο να λειτουργήσει ως μηχανισμός στήριξης στα δυσβάστακτα μερικές φορές βάρη που σηκώνουν.